GLUTENSİZ BLOG

Gluten Hangi Hastalıklara Yol Açar?

Gluten kelimesi Latince bir kelimedir ve Türkçe’de tutak anlamına gelen ‘glue’ sözcüğünden türemiştir. Çavdar, yulaf, arpa ve buğday gibi tahıllarda bulunan gluten aynı zamanda bir protein türüdür. Elbette glutenin vücut için bir ihtiyaç olduğu bilinmektedir. Ek olarak gluten hangi hastalıklara yol açar sorusuyla ilgili de bazı bilgilere sahip olunmalıdır. Aşırı tüketildiğinde ciddi sağlık problemlerini beraberinde getiren gluten proteini ile ilgili semptom ve hastalıklar, yazımızın devamında paylaşılmıştır.

Gündelik yaşamda tahılların önemli bir yere sahip olduğu bilinmektedir. Ancak farklı hastalıklara neden olan gluten, günümüzde çokça araştırılan bir besin proteini olmaya başlamıştır. Elbette gluten denildiğinde akla ilk gelen hastalık çölyaktır. Çölyaktan sonra gluten alerjisi de en çok görülen sağlık sorunları arasındadır.

[sp-related style=”light” id=”129″]

Çölyak Hastalığı ve Gluten İlişkisi

Glutenin neden olduğu en önemli hastalık çölyaktır. Glutene duyarlı olan kişilerde belirli bir süre sonra ortaya çıkan bu hastalığın kesin bir tedavisi yoktur. Fakat ömür boyu glutensiz diyet uygulamalarıyla farklı süreçlerin yaşanması engellenebilmektedir. Glutenin içeriğinde bulunan gliadin adındaki parça, çölyak hastalığına neden olmaktadır. Bununla beraber çevresel ve genetik faktörler de çölyaklılar için büyük risk teşkil etmektedir.

Çölyak hastalığının belirtilerine bakacak olursak, çocuk ve yetişkinlerde farklı durumların ortaya çıktığı anlaşılmaktadır.

Öncelikle bebek ve çocuklarda çölyak belirtileri şu şekilde sıralanır;

  • Karın bölgesinde şişkinlik
  • Huzursuzluk
  • Karın ağrısı
  • İshal
  • İştahsızlık
  • Enfeksiyonlarda artış
  • Büyüme geriliği
  • Kusma
  • Boy uzamasında yavaşlık
  • Kilo alamama

Yetişkinlerde çölyak belirtileri ise çok daha kapsamlı ve sancılı olabilmektedir. Bunlar;

  • Kusma
  • Kansızlık
  • Kaslarda zayıflık
  • Kilo azlığı
  • Karın bölgesinde ön tarafa doğru başlayan şişkinlik
  • Karaciğer hastalıkları
  • Ağız içinde yara oluşumu
  • Sürekli stres
  • Ciltte döküntü
  • Ciltte kaşıntı
  • Dışkıda anormallik şeklinde sıralanmaktadır.

Çölyak hastalığı aslında her yaşta teşhis edilebilmektedir. Bununla beraber belirtilere bakarak herhangi bir tanı konulamaz. Yapılacak kan testleri ve bağırsak biyopsisi ile kesin tanı konulduktan sonra hemen glutensiz diyet uygulamasına başlanmaktadır. Ayrıca çölyak hastalığıyla ilişkili olan hastalıklar da aşağıdaki gibi sıralanmaktadır;

  • Iga eksikliği
  • Turner Sendromu
  • Willians Sendromu
  • Down Sendromu
  • Tip1 DM
  • Otoimmün tiroid hastalığı
  • Otoimmün karaciğer hastalığı

Çölyak hastalığının tedavisi erken teşhisin hemen ardından başlamalıdır. Çünkü gluten hangi hastalıklara yol açar sorusunun en önemli yanıtı olan çölyak hastalığıyla beraber uzun ve kısa vadede bazı riskler oluşabilir. Tedavi edilmediği durumda şu hastalıklarla karşılaşabilirsiniz;

[sp_ad]

  • Büyüme geriliği
  • Osteoporoz
  • Depresyon
  • Lenfoma
  • İnce ve kalın bağırsak kanserleri
  • Megoblastik anemi
  • K vitamini eksikliği
  • Kalsiyum eksikliği
  • Düşük
  • Kısırlık

Çölyak Olmayan Gluten Duyarlılığı

Gluten duyarlılığı gluten hangi hastalıklara yol açar sorusunun bir diğer yanıtıdır. Bu süreçte çölyak tanısı konulmaz ancak hastalık ile uyumlu olmayan pek çok bulgu ortaya çıkabilir. İnce bağırsak biyopsisi yapıldıktan sonra kesin teşhisin konulduğu bu süreçte hastalar glutensiz diyetten yakınabilmektedir. Fakat kesin çölyak tanısı olmadan gluten duyarlılığı süreci başlamış ise mutlaka glutensiz diyete de başlanmalıdır. Gluten duyarlılığının belirtileri ise şu şekildedir;

[sp-related style=”light” id=”171″]

  • Kronik yorgunluk
  • Anemi
  • Cilt sorunları
  • Depresyon
  • Eklem ağrıları
  • Migren
  • Ofori duyguları
  • Denge kayıpları
  • Hormon seviyesinde düzensizlik
  • Romatizma
  • Gluten tüketiminin ardından yorgunluk

İnce bağırsak biyopsisi ile tanı konulan bu rahatsızlıkla beraber yine kan testleri uygulanabilmektedir. Kesin sonuç alındıktan sonra hastaların glutensiz diyete başlaması gerekmektedir.

Gluten Alerjisi

Glutenin alerjik durumlara neden olduğu da biliniyor. Bu konuda ABD’de en çok görülen alerji sebeplerinden biri olarak gluten gösterilmiştir. Ayrıca yapılan bir araştırmada ABD toplumundaki erişkin ve çocukların %0,4’ünün gluten alerjisiyle mücadele ettiği ortaya çıkarılmıştır. Gluten alerjisini belirtileri bazı durumlar çok geç başlar. Cilt yüzeyindeki döküntüler başta olmak üzere kusma ve ishal gibi yan etkiler geç süreçte başlayan belirtilerdir. Aynı şekilde solunum yolu sisteminde bronşit ve astım gibi belirtilerle de kendini gösterebilmektedir. Diğer gluten hastalıkları gibi gluten alerjisinde de kan testi yapılmaktadır. Ek olarak cilt testleriyle de tanı konulabilir. Kesin tanıdan sonra hemen başlanacak olan glutensiz diyetle beraber alerjiye karşı iyileşme sağlanabilmektedir. Daha detaylı bilgi için

[sp-related style=”light” id=”245″]

Gluten Ataksisi

Genelde 50 yaşından sonra görülen gluten ataksisi, tüm ataksilerin yaklaşık %15’ini oluşturmaktadır. 1960’lı yıllardan günümüze kadar bu rahatsızlığın çölyak hastalığıyla olan ilişkisi araştırılmaya devam edilmiştir. Konu hakkındaki ilk çalışma ise 1996 yılında paylaşılmıştır. Söz konusu çalışmadan sebebi belli olmayan ataksilerin kalıtımsal olarak gerçekleştiği belirtilmiştir.

Gluten ataksisi olanlarda beyincikteki önemli bir sinir hücresi olarak bilinen Purkinje hücrelerine karşı çapraz reaksiyon oluşmaktadır. Ayrıca glutenle sinir hastalıklarının ilişkili olmasından kaynaklı olarak gluten ataksisi de gluten hangi hastalıklara yol açar sorusunun yanıtı olarak değerlendirilmektedir.

Otizm

Glutenin neden olduğu düşünülen bir diğer hastalık otizmdir. Genelde 3 yaşından itibaren ortaya çıkan ve yaşam boyu devam eden bu hastalık, sözel iletişimde problemleri beraberinde getirir. Ayrıca kısıtlı ilgi alanları ve tekrarlayıcı davranış gibi sorunlar da otizmle beraber ortaya çıkmaktadır. Otizmin gerçek sebebi tam olarak bilinmese de bebek çağında gluten tüketimi ve kalıtsal problemler nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Dermatitis Herpetiformis

Tarihte ilk defa 1884 yılında Duhring tarafından tanımlanan bu deri hastalığı oldukça kaşıntılı bir süreçle başlar. Hastalık hakkında yapılan pek çok araştırma ile beraber 1966 yılında bağırsak hastalığı şeklinde tanımlanmıştır. Ayrıca bu hastalıkta çölyak hastalığına benzer olan villus atrofisi saptanmıştır. Dermatitis Herpetiformis hastalığı en çok kalça, dirsek ve boyun bölgesinde şiddetli kızarıklarla seyreden bir hastalıktır.

Glutenin Neden Olduğu Diğer Rahatsızlıklar

Glutenin sebep olduğu diğer hastalıklar şu şekilde sıralanmaktadır;

  • Hepatit
  • Şizofreni
  • Fibromiyalji
  • Depresyon
  • Menier hastalığı
  • Endometriozis
  • Iga nefropatisi

Son olarak şu konu başlığımızı da incelemek isteyebilirsiniz (Bkz: Glutenin Zararları nelerdir? )

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir