Glutensiz Beslenme Nedir, Nasıl Olur?

Glutensiz beslenme, çölyak hastaları için önerilen ve mutlaka uyulması gereken bir beslenme çeşididir. Bu beslenmede buğday, arpa, yulaf ve çavdar gibi besinlere yer yoktur. Ayrıca glutensiz beslenme nedir sorusuyla ilgili olarak, “çölyak hastalığının tedavisi için uzman doktor kontrolünde başlatılan ve takip edilen bir beslenme yöntemidir” yanıtı da verilebilir. Bu kapsamda glutensiz beslenme nasıl olur uygulamalarıyla beraber oldukça kapsamlı bilgilerden yararlanmak için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

[sp-related style=”light” id=”67″]

Çölyak ve Gluten İlişkisi

Çölyak, ince bağırsağın, gluten adı verilen proteine karşı alerji göstermesidir. Bu durumun sonucunda bazı hastalıklar ortaya çıkabilir. Elbette çölyak tedavisi için kullanılan tek yöntem olarak bilinen glutensiz beslenmede dikkat edilmesi gereken çok sayıda uygulama bulunmaktadır.

Çölyak hastalığı, bağırsaklardaki sindirim sisteminin düzenli olarak çalışmasını sağlayan villus duvarlarının yapısal bozukluklara uğramasına neden olmaktadır. Ayrıca besinlerin emilmesini de engeller. Tüm bu süreçte bağışıklık sistemini olumsuz olarak etkilemektedir. Gluten içeren gıdaların tüketimiyle beraber belirtilerini göstermeye başlayan çölyak hastalığı ayrıca ömür boyu süren bir alerjik rahatsızlıktır.

[sp-related style=”light” id=”129″]

Glutene karşı tepki gösteren bireylerde ortaya çıkan semptomlar ise daha çok kilo kaybı, gaz, karın ağrısı, mide bulantısı, mide krampları, ishal ve kronik yorgunluk olarak ortaya çıkar. Bu belirtilerin uzun süreli devam etmesi halinde doktora başvurmalı ve gerekli tetkikler yaptırılmalıdır. Hastalığın teşhisinin konulmasıyla beraber başlanacak olan diyetle ilgili olarak glutensiz beslenme nasıl olur sorusu araştırılmaya başlanır.

Glutenin Zararları Nelerdir?

Glutenin sıkça tüketilmesi aşağıdaki durumların yaşanmasına neden olabilir;

Kronik yorgunluk
Baş ağrısı
Cilt döküntüleri
Depresyon
Sindirim bozuklukları
Deride renk değişimi
Kemik ağrıları
Halsizlik
Deride uyuşukluk hissi
Karın ağrıları
Anksiyete
Solgunluk
Kabız ve ishal şeklindedir.

Ayrıca glutenin bağırsakları bozmasıyla beraber beyin fonksiyonlarını da etkilediği bilinmektedir. Glutenin sebep olabileceği hastalıklar ise aşağıdaki gibidir;

[sp_ad]

Kanser
Kısırlık
Migren
Mide ve bağırsak gazı
Büyüme geriliği
ALS
Dikkat dağınıklığı
Şeker hastalığı
Otizm
Beyin bulanıklığı
Sık düşük yapma
Alzheimer
Parkinson
Burun tıkanıklığı

Glutensiz Beslenme Nasıl Olur?

Glutene karşı intoleransı olan bireylerin tedavi programında glutensiz beslenme vardır. Günümüzde oldukça popüler olan bu beslenme şeklinde tahıl, yulaf, çavdar ve buğday gibi ürünlerin tüketilmemesi gerekir. Ayrıca gluten içeriği olan tüm gıdalardan uzak durulmalıdır.

[sp-related style=”light” id=”178″]

Gluten hassasiyeti, buğdayın genetik yapısının bozulmasıyla ortaya çıkar. 1990’lı yıllarda Türkiye’de dikkat çekmeye başlayan gluten hassasiyetiyle ilgili günümüze kadar yapılan pek çok araştırmada artık glutensiz beslenme programları düzenlenmektedir. Bu beslenme programları sayesinde bireylerin daha sağlıklı ve enerji dolu bir hayat sürmeleri amaçlanmaktadır.

Glutensiz beslenmede mutlaka olması gereken yiyecekler aşağıdaki gibidir;

Maş fasulyesi, soya fasulyesi, mercimek, nohut
Patates unu, mısır unu, pirinç ve kestane unu
Tüm meyve ve sebzeler
Leblebi, ceviz, fıstık, badem, fındık
Et, tavuk ve balık (Unla hazırlanmamış, marine edilmemiş)
Soya, tef, amarant, karabuğday, kinoa, pirinç
Peynir, yoğurt, bal, tereyağı, süt, yumurta (İçerikleri okunarak alınmalı)
Ayçiçek yağı, kanıla yağları, fındık ve mısır yağları, zeytin ve zeytinyağı
Dondurma (Ürün içeriği okunarak satın alınmalı)

Glutensiz beslenme sürecinde tüketilmemesi gereken yiyecekler;

Glutenli ekmek, kuskus, bulgur, makarna
Bisküvi ve kraker çeşitleri
Cips ve lokum
Unlanmış ve pane edilmiş sebzeler
Mısır gevreği, yulaflı ürünler
Buğday tohumu, baharat karışımları, buğday nişastası, şeker
Kabartma tozları
Aromalı kahveler
Soya ve salata sosları
Malt ve arpa içeren yiyecekler şeklinde sıralanmaktadır.

Glutensiz Beslenme Programı Nasıl Uygulanır?

Glutensiz beslenme programı, doktor tarafından çölyak hastaları için özel olarak hazırlanmaktadır. Bu süreçte glutensiz diyet yapılacağı için önerilen kahvaltı, öğle, ara ve akşam yemeği öğünlerine dikkat edilmelidir. Aşağıda glutensiz beslenme nasıl olur sorusuyla ilgili olarak bu öğünlerde hangi besinleri tüketebileceğinize dair paylaşımlar yapılmıştır.

[sp-related style=”light” id=”167″]

Glutensiz Beslenme Kahvaltı Programı: Kahvaltıda glutensiz ekmek başta olmak üzere, beyaz peynir, çiğ sebze, yaban mersini, az yağlı süt, az yağlı krem peynir, maydanozlu lor peynir, siyah ya da yeşil zeytn, mısır ekmeği, elma, ceviz içi ve yumurtalı omlet tüketilebilmektedir.

Glutensiz Beslenme Öğle Yemeği Programı: Glutensiz diyete başlamış olan bir çölyaklı öğle yemeklerinde şunları tüketebilir; Mısır ekmeği, yeşil salata, kabak yemekleri, unsuz domates çorbası, ızgara bonfile, yeşil salata, salatalık, glutensiz ekmek, ekmeksiz ızgara köfte, şehriyesiz pirinç pilavı, mevsim salata, yoğurt, közlenmiş kırmızı yağ biberi.

Glutensiz Beslenme Ara Öğün Programı: Ara öğünde daha çok elma ile çiğ fındık ve badem tüketilebilir. Alternatif olarak meyveli yoğurtların da zaman zaman tüketilmesinde yarar var.

Glutensiz Beslenme Akşam Yemeği Programı: Glutensiz akşam yemeği hazırlamak isteyenler tavuk sote, mevsim salata, kıymalı mercimek yemeği, dereotlu cacık, sebze sote, glutensiz ekmek, unsuz mercimek çorbası, ton balıklı salata, ceviz içi (2 adet), fırında balık, pirinçli ezogelin çorbası, tavuk külbasyı ve mevsim salata tüketebilir.

Glutensiz Beslenme Programında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Glutensiz beslenmede ilk olarak sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilmektedir. Bu yüzden mutfakta hazırlanan yemeklerin hazırlanma süreçlerine dikkat edilmelidir. Öncelikle kullanılan malzemelerle beraber diğer araç ve gereçlerin hijyenik olması önemlidir. Ek olarak daha önce un kullanılmış herhangi bir malzemenin temizlenmeden kullanılmaması gerekmektedir.

[sp-related style=”light” id=”171″]

Glutensiz beslenmede gluten içeren besinler farklı bir alanda depolanmalıdır. Ayrıca depolama ve yemek pişirme alanları da iyice temizlenmelidir. Dışarıda tüketilecek yemeklerde de içeriğe dikkat edilmelidir. Bu süreçte gluten intoleransı olanların dışarda yemek tüketmesi bir hayli zordur. Bu nedenle daha çok tavuk, balık ve ızgara et gibi seçeneklerle beraber salata ve yoğurt tüketimine özen gösterilmelidir.

Glutensiz Beslenmenin Zararı Var mı?

Bu tip beslenme uygulamalarında birçok besinin tüketimi sınırlı olarak gerçekleşmektedir. Tamamen yasaklanmış olan tahıl grubunda yer alan ekmek, B vitamini bakımından çok zengindir. Bilişsel anlamda sinir ve sağlık iletimi için önemli olan ekmeğin tüketilmemesi halinde halsizlik, yorgunluk ve unutkanlık gibi durumlar yaşanabilir. Ancak glutensiz beslenme sürecinde ömür boyu diyet olacağı için glutensiz ekmek tüketimi yapılmaya devam edilmelidir.