Haşimato hastalığı, bağışıklık sisteminin mantar, parazit ve virüs gibi zararlı antikorları tiroit bezine yönlendirmesiyle birlikte yok etmeye çalışması sonucunda ortaya çıkmaktadır. Dünyada yaygın bir hastalık olarak bilinen hipotiroid hastalığının da ana nedenlerinden biridir. Ek olarak Hashimoto hastalığı nedir ile ilgili olarak, tiroit bezinin kendi dokusunu yabancı olarak tanımasıyla oluşan bir hastalıktır, yanıtı da verilebilir. Tehlikeli bir tiroit hastalığı olmakla beraber uzun süreçte hormon yetmezliğine de neden olmaktadır. Bu hastalık 1912 yılında Japon bilim adamı olan Akira Haşimato tarafından tanımlanmış ve aynı isimle anılmaya başlanmıştır.
Hashimoto hastalığı sürecinde, vücut tiroit bezini yok etmeye çalışır. Bu nedenle anti-tiroglobuin antikoru üretmeye başlar. Antikorlar tiroit bezine bağlandığı için tiroit hücrelerini harap etmektedir. Hastalığın oluşmasıyla beraber vücuttaki tiroit hormonları da azalmaya başlar. Başlangıç aşamasında guatr oluşumu gözlenir. Haşimoto ilerledikçe tiroit yetmezliği ortaya çıkmaktadır.
Hashimoto Hastalığı Belirtileri
Bu hastalıkla ilgili olarak herhangi bir klinik bulgu oluşmamaktadır. Hastalığın meydana getirdiği tiroit hormonlarının çokluğu, bu hormonların yetmezliğiyle beraber gelişebilmektedir. Bu kapsamda Hashimoto hastalığı belirtileri aşağıdaki gibi sıralanmaktadır;
- Ses değişikliği
- Kabızlık
- Çabuk üşüme
- Sık kilo alma
- Yorgunluk
- Kramplar
- Ciltte kuruluk
- Diyabet
- Boğazda şişkinlik
- Anksiyete
- Vücut sıcaklığının düşmesi
- Kırılgan tırnak ve saç tellerinin oluşumu
- Yorgunluk
- Eklem ağrıları
Sıralanan bu belirtiler aslında birçok hastalığın da belirtileri arasındadır. Bu yüzden Hashimoto hastalığının tespiti bir hayli zordur. Genel olarak hastalığın teşhis edilmesi için şu belirtilerin birçoğunun oluşması gerekmektedir;
- Yavaş konuşma
- Hareketlerde yavaşlama
- Düşük nabız
- Unutkanlık
- Odaklanmada güçlük
- Sinirlilik
- Depresyon
- Dil büyümesi
- Adet düzensizlikleri
- İştahsızlık
İleri düzey hipotiroid hastalarındaki Hashimoto belirtileri ise şu şekildedir;
- Uyku apnesi
- Karpal tünel sendromu
- Göğüslerden süt akması
- Kalp zarlarında sıvı toplanması
- Akciğer zarlarında sıvı toplanması
- Cinsel istekte azalma
- Prolaktin hormonu seviyesinde yükselme
Hastalığın en önemli belirtilerinden biri de kolesterol seviyesidir. Hashimoto ile beraber yükselen kolesterol, kalp ve damar hastalıklarını da beraberinde getirmektedir. Eğer bir kişide bu hastalık ilerlemiş ise akciğerde, karında ve kalp zarında su ya da asit birikimi gözlemlenebilmektedir.
Hashimoto Neden Olur?
Hashimoto hastalığının nedenleri arasında ilk olarak bağışıklık sisteminin incelenmesi gerekmektedir. Bireylerdeki bağışıklık sisteminin farklı ya da hatalı bir algılamayla beraber kendi dokularını yabancı olarak tanımlamasından sonra hastalık oluşmaya başlar. İlk önce tiroit dokusu tahrip olur ve otoimmün hastalıklar gözlemlenebilir. Sağlıklı olan tiroit hücrelerinin parçalanmaya başlamasından sonra tiroit hormonları da boşalmaya başlar. Daha sonra ise tiroit yetmezliği oluşabilmektedir.
Daha çok kadınlarda görülen bu hastalık genetik faktörlerle de bireylerde ortaya çıkabilir. Orta ve genç yaş grubunda da görülebilen Hashimoto hastalığı, tiroit hormon fazlalığı nedeniyle gelişmektedir. Gebelik sürecinde tekrarlayan düşükler ve ölü doğum hikayesi olanların da Hashimoto hastalığına yakalanma riski yüksektir. Ek olarak Hashimoto hastalığı risk faktörleri aşağıdaki gibidir;
- Tip 1 diyabet hastalığı
- Otoimmün hastalıklara sahip olanlar
- Down sendromu
- Turner sendromu
- Guatr
- Amiodaron, sunitinib ve sorafenib gibi ilaç kullananlar
- Kalp yetmezliği sorunu olanlar
- Kansızlık yaşayanlar için bu hastalığın oluşma süreci daha risklidir.
[sp_ad]
Hashimoto Hangi Hastalıklara Sebep Olur?
Haşimoto, birçok hastalığı da beraberinde getirmektedir. Bu hastalık ve problemler;
- Saç dökülmesi
- Tırnak bozuklukları
- Kolesterol yüksekliği
- Kalp damar hastalıkları
- Zihinsel faaliyetlerde yavaşlık
- Depresyon
- Diyabet
- Böbreküstü bezi hastalıkları
- Romatizmal hastalıklar
- Cilt kuruluğu
- Kilo fazlalığı şeklinde sıralanmaktadır.
[sp-related style=”light” id=”129″]
Hashimoto Testi Nasıl Yapılır?
Hastalığa yakalanan bireylerde tiroit hormon seviyeleri normal düzeydedir. Yaklaşık %10’luk kısımda ise hipotiroid gözlemlenmektedir. Bununla beraber pek çok hastada ömür boyu Anti TG ve Anti TPO antikorları vücutta bulunmaktadır. Antikorlar aslında ilerleyen aşamalarda hipotiroidin oluşacağını gösterir. Antikor değerlerinin ölçülmesiyle başlayan Hashimoto testi ayrıca ultrasonografiyle teşhis edilebilmektedir. Son olarak yapılan teşhislerde antikorların iyi ya da kötü huylu olduğunu anlamak için iğne biyopsisi de yapılabilmektedir.
Hashimoto Hastalığında Beslenme
Bu hastalık için özel olarak geliştirilen bir beslenme çeşidi bulunmamaktadır. Elbette her bireyin yaşam boyu sağlıklı beslenmesi önemlidir. Yapılan bazı çalışmalar, yaşam alanlarındaki iyot fazlalığının Hashimotoyu tetiklediğini göstermektedir. Ayrıca selenyum alınarak hastalığın düzeldiğini öne süren araştırmalar da bulunmaktadır. Fakat selenyum, tiroit hormon yetmezliğinin ortaya çıkmasını engelleyemediği için hastalık sürecinde glutensiz beslenmenin önemli olduğu vurgulanmaktadır. Son olarak tiroit hormonu düzeyinde farklılık başlayan hastaların, reçeteli ilaçları aç karnına almaları gerektiği belirtiliyor.
Hashimoto hastalığında en çok merak edilen durum, tuz tüketimidir. Öncelikle hastalığın iyot tetiklemesiyle ilerlediği belirtilse de henüz bu konuyla ilgili net bilgiler bulunmamaktadır. Ayrıca iyot yetmezliği için tuz kullanımının kısıtlanması gerektiği bilinmektedir. Bu yüzden tuz tüketiminde iyotsuz tuzlar tercih edilebileceği gibi doktor kontrolünden sonra genel beslenme süreciyle ilgili daha doğru bilgilere ulaşılabilmektedir.
Hashimoto Hastaları Kilo Verebilir mi?
Tiroit fazlalığının ortaya çıkmasıyla beraber hastalarda kilo alma eğilimi başlar. Haşimoto belirtilerinden sonra ise iştah artışı olabileceği için bu dönemlerde kilo alımı ciddi sağlık sorunlarına da neden olabilir. Ayrıca kontrolsüz beslenme sonucunda fazla kalori alabilen Haşimato hastalarında hareketsizlik, uykuya eğilim ve depresyon gibi süreçler de kendini belli edebilmektedir. Bu yüzden hastalığın teşhisinden sonra önerilen glutensiz diyete başlamalı ve kilo kontrolü sağlanabilmelidir. Zaten ilerleyen dönemlerde kontrollü bir yemek tüketimi alışkanlığı kazanılacağı için kilo verme süreci de başlayacaktır.
Hashimoto Hastalığı Tedavisi
Hastalığın tedavi sürecinden önce kesin tanı konulması gerekmektedir. Klinik belirtilerin ortaya çıkmasından sonra tiroit hormon yetmezliği durumu söz konusu ise TSH hormonuyla ilgili bazı müdahalelere başlanmaktadır. Genelde 8 haftaya kadar TSH hormonunun normal düzeye gelmesi için hastaya ilaç verilir. 6 aylık süreçte kontroller devam ederken hastanın beslenme süreciyle yakından ilgilenilir. Öte yandan Hashimoto hastalığı tedavisi ile ilgili olarak hastaların tiroit nodül takipleri 6 ayda bir yapılmaya devam edilir.
Hafif seyreden Haşimato hastalığında üşüme, kilo alımı ve saç dökülmesi gibi belirtiler yaşanabilmektedir. Ancak hastalığın ilerlemesi ve tedavi sürecine geçilmemesi durumunda kandaki yağ oranları yükselir ve kalp damar hastalıkları ortaya çıkar. Bu durumlara kansızlık da eşlik edebilmektedir.